Utorak, 18.07.2023 | 18:48

Poreklo imena Maljen

Poreklo imena Maljen nije poznato. Ali..

Ime Maljen prvi put se po dosadašnjim saznanjima spominje 1725. godine u doba austrijske okupacije, kao Maglian, jedan od najviših vrhova crnogorskih planina.

Vuk Karadžić ga je uveo u drugo izdanje Riječnika 1851. godine u dva oblika, kao ”Maljen” i kao ”Malen”.  Postoje samo pretpostavke koje možemo naći u raznim zapisima i pričama.

Knez Miloš, koji je ovu planinu odlično poznavao od svoje najranije mladosti, a kasnije, zbog tova stoke, boravio u više navrata u „gospodarskim kolebama“ na Divčibarama, kada govori o njoj uvek upotrebljava samo naziv Maljen. U svim spisima iz 19. veka Maljen ima svoje sadašnje ime.

Naziv Maljen možda potiče od Ilirskog Mal (brdo, uzvišenje) kako i danas kažu u nekadašnjoj srpskim naseobinama u Moldaviji i Arbaniji. Mal ili Malj je topuz gromovnika kojim udarcem od zemlju i munjama pravi brda i planine, i valj(a) ih u ravnice. To svedoči i gromoglasni izvor TORONjA, koji se jednom godišnje oglašavao kada sveti gromovnik Perun, Tor/Todora ili Ilija pogodi zemlju gromom na proleće.

Druga pretpostavka je da ime potiče od drevnog slovenskog naziva Malj, u vezi sa glagolom (po)maljati se, sa značenjem „vis koji se uzdiže, koji štrči“. Ova verzija se i nadovezuje na prethodnu verziju mitološkog nastanka svih uzvišenja.

Treća pretpostavka je da je Maljen još jedno od vremenom pogrešno glasovno upamćenih drevnih imena prilagođeno jezičkim promenama, sa korenom reči VALj (Bal, Val, Vali) od kojeg je nastalo mesto VALjEVO, planina VALjEN (Maljen) i pored nje planina POVALjEN (Povljen) ali i imenice VALjATI (biti dobar, izabran, kotrljati), POVALjATI (pobiti, popadati mrtav, izravnati sa zemljom), VALLEY/VALIS(izravnata zemlja, ravnica, dolina), VAL (talas kotrljajuće vode), VALjARICA itd.

Istina je negde tu, sakrivena između našeg neznanja, straha, molitvi i mašte.